Damminiaturen fraai verzameld

Eric van Dusseldorp

 

In 1939 verscheen van de hand van G.L. Gortmans het boek ‘1001 damminiaturen’, een standaardwerk dat in die tijd zijn gelijke niet kende en dat nog steeds als naslagwerk en bron voor inspiratie wordt gebruikt. Miniaturen, standen waarbij beide partijen niet meer dan zeven stukken hebben, zijn bij veel dammers geliefd vanwege hun -schijnbare- eenvoud en de veelal partij-achtige beginstanden.

Nieuwe publicaties konden dan ook niet uitblijven. In 1977 dacht ex-wereldkampioen Harm Wiersma: "Laat ik eens een damboekje schrijven" en aldus verscheen ‘Damminiaturen’ op de markt.

Het blijft evenwel specialistenwerk -en deels ook monnikenwerk- om een goede miniaturencatalogus samen te stellen. Utrechter Gerhard Bakker (niet te verwarren met de Nieuwegeinse dammer Gerard Bakker) is zo’n specialist. Sinds 1939, het jaar van Gortmans’ roemruchte uitgave, zijn er vele honderden miniaturen bijgemaakt en alles bijelkaar past het met geen mogelijkheid meer in een normale paperback. Bakker, de grote man achter het inmiddels helaas ter ziele gegane blad ‘Het Nieuwe Damspel’, heeft inmiddels vier publicaties het levenslicht doen schijnen: Dammen zonder dammen (495 miniaturen met schijven die nimmer een dam worden), Dame Blanche (496 miniaturen waarin een witte dam komt, ziet en overwint), Black out (Opkomst en ondergang van een zwarte dam in 497 miniaturen) en het vrij recentelijk verschenen Dama negra (498 miniaturen waarin een zwarte dam in de hoek wordt gezet).

Twee deeltjes moeten nog verschijnen: Springdans (finale slagenwisselingen van dam en schijf tegen dam en schijf, gepland najaar 2002) en Spectrum (gecombineerde toepassingen, gepland in 2003).

De uitgaven zijn niet alleen bedoeld voor liefhebbers van damproblematiek. Ook partijspelers kunnen er veel aan hebben, bijvoorbeeld door vlak voor een wedstrijd nog even het combinatieve vermogen aan te scherpen. Verreweg de meeste standen zijn van het blad op te lossen, dus er hoeft niet steeds een dambord bijgehaald te worden.

 

De stand van diagram 1, uit het deeltje ‘Black out’, is van de bekende damcartoonist S.M. van Eijk. Wit wint door 47-42 (37x39) 44x33 (24x44) 33x4. Nu lijkt het meteen afgelopen, maar zwart kan zich nog even slim verdedigen: (6-11!) 4x6 (44-49) 6-22 (49-40) 50-44 (40x49) 22-27 (49x21) 16x27.

 

Wijlen Jannes van der Wal, ex-wereldkampioen en bekende Nederlander, componeerde in 1970 de stand van diagram 2. Uit: Dame Blanche. Wit wint sierlijk door 33-29 (24x35) 28-22 (26x19) 22x4 (35-40) 4-22 (40-45) 22-50.
Jannes was behalve partijspeler een redelijk verdienstelijk problemist, zonder tot de top te behoren. Zijn naamsbekendheid maakte het hem echter mogelijk, een aantal uitgaven met ‘eigen werk’ succesvol op de markt te brengen.

 

 
 

Miniaturen zijn soms aangeklede eindspelen. Een mooi voorbeeld is de stand van diagram 3, gecomponeerd door de Rotterdamse problemist J.J. van Tol. Na 40-35 (29x40) 35x44 (25x34) 32-28 (23x32) 31-27 (32x21) 26x6 kan zwart zich op twee manieren verdedigen: Er is een verrassende mogelijkheid door (5-10) 15x4 (34-39) 4x1 (39x50) 1-12 (50-28) 12-17 (28x11) 6x17. Maar het kan ook anders: (7-11) 6x17 (13-18) en nu ontstaat er een eindspel van H.J. van Alphen uit 1955: 17-11 (18-23) 11-7 (23-28) 7-2 (28-33) 2-16 (33-39) 44x33 (34-40) 16-49 (40-45) 49-32 (5-10) 15x4 (45-50) 4-10! met steeds het langelijnmotief. Uit: Dama Negra.

De vier deeltjes zijn goed gedocumenteerd, fraai uitgevoerd en ze overstijgen het vaak bekende niveau van damboeken: diagrammen plus oplossing. De auteur geeft veel uitleg en achtergrondinformatie. Zowel qua inhoud als grafisch vormen ze duidelijk een serie, die in een dambibliotheek eigenlijk niet mag ontbreken.

De uitgaven zijn via een boekhandel te bestellen, maar rechtstreeks bij de auteur is ook mogelijk. ‘Dammen zonder dammen’, ‘Dame blache’, ‘Black out’ en ‘Dama Negra’ kosten respectievelijk 14 euro, 15 euro, 16 euro en 18 euro. Bij bestelling van slechts één boek wordt de prijs nog verhoogd met 2 euro als bijdrage in de verzendkosten.

Men kan bestellen door het overschrijven van de prijs naar gironummer 65730 t.n.v. G. Bakker te Utrecht, o.v.v. het gewenste boek of de gewenste boeken.

Terug naar damrubrieken